Niets is zo veranderlijk als de leefstijl van de mens. Om dat te begrijpen moeten we terug naar de oorsprong. Terug naar een lang vervlogen tijd, toen we nog in holen leefden en rondtrokken als nomaden, naar dáár waar voedsel was. Het was een ruwe, ongepolijste wereld waarin ons bestaan allesbehalve zeker was. We jaagden en verzamelden wat af, en omdat voedsel schaars was liepen we ons voedsel achterna. En wát stond er destijds, meer dan zo’n 10.000 jaar geleden, op het menu?
Hetgeen wat de natuur ons bracht en wat toevallig op ons pad kwam. Maar in ieder geval was het voedsel onbewerkt, om de volgende simpele reden: we konden toen nog niet anders. Hierdoor zal het voedsel relatief lagere hoeveelheden snelle koolhydraten hebben bevat, en méér vezels, vitamines en mineralen.
En zo ontstaat een beeld van hoe het ‘’vroeger’’ was. Er was minder gauw eten voorhanden, het eten dat er wás verhoogde de bloedsuikerspiegel minder en langzamer, én door onze actieve leefstijl werd deze energie snel weer aangesproken. Gebaseerd op een grottekening of niet, je kan uittekenen dat dit een groot contrast vormt met de huidige levensstijl van de mens.
En dat dat is met name te wijten aan de afgelopen 150 jaar. Want ook ná die bewogen tijd van jagers en verzamelaars bleef de mensheid in beweging. We gingen planten kweken en dieren houden, werkten uren op het land in de zon, in fabrieken aan de lopende band of waren bezig ambachten uit te oefenen.
Eten was meestal wel voorhanden, maar dan wél in het centrum van je dorp of stad, in plaats van op de hoek van de eigen straat. En dat betekende dan toch weer een stukje beweging. Niet altijd even makkelijk als je haast of honger had... En dus maakten we het onszelf makkelijker, en nóg makkelijker, tót we het huidige tijdperk bereikten. Een tijdperk waarin we voornamelijk zitten, en eten vrijwel altijd binnen handbereik is. Een tijdperk waarin we geconfronteerd worden met de keerzijde van gemak en ons afvragen of we onszelf niet vóórbij zijn gestreefd.
Want als ons lichaam de welvaart niet kan bijbenen, haalt deze ons lichaam in. Hierdoor kon het gebeuren dat we vandaag de dag langer leven, maar tegelijkertijd bepaalde ‘’welvaartsziektes’’ wél toenemen. Een belangrijk voorbeeld is diabetes mellitus, wat letterlijk ‘’honingzoete doorstroming’’ betekent en voorheen de enigszins misleidende naam ‘’suikerziekte’’ had. Maar het is een feit dat onze huidige levensstijl de bloedsuikerspiegel sneller verhoogt en deze tegelijkertijd minder snel verlaagt. Kortom, de snelle verandering van leefstijl hangt nauw samen met de opkomst van diabetes type 2.
Hiervan bewust is ook Prem Adhien, in het dagelijks leven apotheker te Rotterdam en gespecialiseerd in diabetes. Adhien, die ook werkzaam is als docent aan de Universiteit Utrecht, was deze zomer aanwezig op het Milan Festival in Den Haag om het bewustzijn rondom diabetes te vergroten onder Hindoestaanse Nederlanders. ‘’Aan je genetica kun je weinig veranderen, want dat krijg je van je ouders mee. Maar wat je wél kan veranderen is je leefstijl’’, zo sprak hij die zomerse dag.
Daarnaast heeft Adhien voedingsadviezen gegeven en mensen hun buikomvang opgemeten. Volgens hem leeft onder veel mensen onterecht het idee dat diabetes ‘’erbij hoort’’, omdat in hun familie of omgeving mensen het hebben. Maar die diabetesgevallen in de omgeving kunnen mede door de omgeving in de hand zijn gewerkt. ‘’Want een zakje chips is in de supermarkt gewoon goedkoper dan een willekeurige groente’’, was zijn treffende constatering.
Uit alles blijkt dat diabetes een complexe aandoening is, waarbij veel factoren samenkomen. En dan is er ook nog minder voorkomende variant diabetes type 1, die niet zozeer te maken heeft met leefstijl maar een auto-immuunziekte is waarbij de alvleesklier wordt aangevallen. Maar wat betreft type 2 hebben we nu kunnen inzien dat het zeker de moeite waard is om (eventueel náást het gebruik van medicatie) te kijken naar leefstijl.
Een belangrijke dag in dit kader is Wereld Diabetes Dag, ieder jaar weer op 14 november en voor het eerst georganiseerd sinds 1991. Vele organisaties op het gebied van gezondheid besteden aandacht aan alles op het gebied van diabetes, van behandeling tot preventie.
Zo is Wereld Diabetes Dag een uitnodiging tot het opdoen van waardevolle kennis, of je nou diabetes hebt of niet. Kennis die goed van pas kan komen in de race tegen de huidige welvaart(sziekte). Immers: de welvaart heeft ons even ingehaald, maar dit is geen gelopen race.